Het westen trapt in de val van Netanyahu – Dries Lesage Auteur: Dries Lesage
za 26/07/2014 – 09:04 Dries Lesage In de propagandaoorlog omtrent Gaza lijkt de Israëlische regering-Netanyahu aan de winnende hand. Israël en Gaza worden voorgesteld als buren, waarbij één zo onverdraagzaam is dat hij alsmaar raketten afvuurt, waarop de andere zich logischerwijs verdedigt. Dit was bijvoorbeeld helemaal het discours van de Israëlische studiogast Tomer Eilon in Terzake afgelopen vrijdag. In dezelfde trant vergelijkt de Israëlische overheid Hamas met Al Qaeda, ISIS, Boko Haram en andere jihadistische bewegingen. En dan stelt zich de ‘interessante’ vraag wat je als staat mag doen om dergelijke groepen te bestrijden. Dat is precies waar Netanyahu ons wil hebben.
De meeste westerse politici en media hebben deze framing min of meer overgenomen. Zeker, er gaat veel aandacht naar het leed in Gaza, en er worden vragen gesteld bij het ontzettend hoge aantal dode mannen, vrouwen en kinderen. Maar ten gronde zie je westerse waarnemers het debat verengen tot de verantwoordelijkheid van Hamas en nuanceverschillen over het Israëlische militaire optreden. Deze voorstelling van zaken is bijzonder problematisch, en heeft belangrijke gevolgen.
Illegale bezetting, qué?
Het is ronduit hallucinant dat het in de publieke discussie over deze specifieke Gaza-oorlog nauwelijks nog gaat over de Israëlische bezetting van Palestina. De ruimere context is weg. Het is wel degelijk een keuze om het verzet van de Gazanen los te zien van de gedeelde geschiedenis met de andere Palestijnen in de regio. Volgens diverse resoluties van de Verenigde Naties (VN) is de bezetting van de Westelijke Jordaanoever en Oost-Jeruzalem illegaal – even illegaal als Ruslands annexatie van de Krim, waar het hele Westen meteen van op zijn kop ging staan. Bovendien gaat de bezetting van Palestina al decennia gepaard met dagelijkse vernederingen, moorden, diefstal van water en vruchtbare grond, en nog veel meer.
De voorbije dagen werden op de Westelijke Jordaanoever verscheidene Palestijnse betogers gedood door Israëlische ordediensten. Dit is per definitie een zware misdaad. Deze Israëlische politiediensten mogen daar namelijk niet zijn – ze opereren op andermans grondgebied. Gaza, van zijn kant, is formeel niet meer bezet, maar wordt in een economische wurggreep gehouden. De humanitaire situatie is er mensonwaardig, zo schreeuwen de VN al jaren. Nu wordt het extreem dichtbevolkte gebied alweer gebombardeerd. Ook gebouwen van de VN zelf, onze wereldinstelling die vrede en menselijke waardigheid moest brengen, worden in Gaza niet gespaard, met nieuwe burgerdoden als gevolg.
Feitelijke annexatie
Tegen de bezetting en belegering komt natuurlijk verzet door de Palestijnen, die door de wereld in de steek worden gelaten. Internationaal recht en mensenrechten gelden blijkbaar niet voor hen. Kan iemand uitleggen waarom? De radeloosheid als gevolg van dit onnoemelijke onrecht heeft helaas ook een voedingsbodem geschapen voor vormen van verzet, zoals de recente moord op Israëlische tieners, die wij evenzeer scherp moeten afkeuren. De ‘terreur’ vanuit de Palestijnse gebieden wordt echter als voorwendsel gebruikt om de repressie tegen alle Palestijnen voort te zetten. Dan hoeft niemand het nog over de Israëlische verantwoordelijkheid te hebben.
Er is nog meer aan de hand. Het feit dat in Oost-Jeruzalem en op de Westelijke Jordaanoever nieuwe nederzettingen worden gebouwd en aangekondigd, bewijst dat het deze Israëlische regering niet alleen om ‘veiligheid’ te doen is, maar de uiteindelijke annexatie van bezette gebieden. We mogen in dit verband de uitgesproken racistische ideologie van een deel van Israëlisch rechts niet onderschatten. Met nieuwe nederzettingen is een duurzame vrede verder weg dan ooit. De wereldleiders die dit laten gebeuren, nemen een verpletterende verantwoordelijkheid. Nochtans wordt nu amper gerept over de bezettingspolitiek en de nieuwe nederzettingen in het bijzonder. Het gaat enkel over Hamas en zijn raketten uit Gaza, en de al of niet disproportionele reactie van Israël. Dit wegknippen van essentiële dimensies, alsook de recente en verdere geschiedenis, speelt regelrecht in de kaart van Netanyahu en zijn ultrarechtse coalitiepartners.
Het verschil tussen MH17 en Israëlisch geweld?
Wat ook zou moeten opvallen, is het verschil tussen de Westerse reactie op Oekraïne en Gaza. De Westerse politiek en publieke opinie hebben geen genade voor de Russisch-gezinde rebellen die verdacht worden van het neerhalen van passagiersvlucht MH17. Dit mag dan al een tragische misser zijn, het wordt als een barbaarse daad beschouwd. Want de strijd die deze rebellen tegen de nieuwe regering in Kiev voeren, wordt niet als legitiem gezien.
Maar wat is er legitiem aan de Israëlische oorlog tegen de Palestijnen die al sinds 1947 bezig is, en de bezettingen van 1967, die internationaalrechtelijk onmiskenbaar illegaal zijn? Waarom is er wel begrip voor de vele ‘collateral damage’ door het Israëlische leger, die de jongste acht jaar al aan duizenden Palestijnse burgers het leven heeft gekost? Tegen de Russische staat worden bijtende sancties ingesteld. Maar zelfs na de nieuwste nederzettingen waren sancties tegen de illegale Israëlische politiek niet aan de orde in Washington en Brussel.
De VS en EU pleiten weliswaar voor een vredesproces dat op papier rechtvaardig oogt. Maar van een stok achter de deur tegen de hoofdschuldige is geen sprake, en dit na tientallen jaren bezetting met bijhorende mensenrechtenschendingen. Israël blijft wel veel politieke, economische en militaire steun vanuit het westen ontvangen.
Graag zou ik van westerse beleidsmakers zoals Elio Di Rupo en Mark Rutte vernemen waarom Oekraïne en Gaza, Poetin en Netanyahu, zo anders behandeld worden. Maar helaas blijft het wachten op westerse journalisten die deze eenvoudige vraag ook stellen, en vooral blijven doorvragen.
(Dries Lesage is docent aan de Vakgroep Politieke Wetenschappen van de UGent.)
