Er schort al jaren iets aan de Prides. Een veel gehoorde kritiek is dat Prides verworden zijn tot decadente feesten, en de oorspronkelijke politieke boodschap verloren is gegaan. Voor ons is er, behalve de uit de hand gelopen commerce, niets decadents aan de Prides. Waar het wel mis gaat, is bij de (partij)politieke recuperatie en de commerciële kaping van een gebeuren dat altijd al om protest en feest tegelijk draaide.
En dat feest, dat was alles behalve een commercieel gebeuren. Prides zijn in oorsprong een herdenking van de Stonewall rellen uit 1969, waarbij de LGBTQIA+ gemeenschappen voor het eerst terug vochten tegen politie-brutaliteiten en LGBTQIA+-discriminatie. De Prides die in reactie hierop ontstonden, waren dus bovenal protest, maar tegelijk ook een feest voor alle verguisde, meestal weinig welgestelde groepen uit de samenleving die op vlak van seksueel en relationeel gedrag of genderexpressie uit de boot vielen.
Van dat alles blijft nu weinig meer over. Niet omdat al die problemen vandaag zijn opgelost, maar omdat de Prides vlaggenschepen zijn geworden voor de zogenaamde liberaal democratische naties: het zijn evenementen geworden waar (regerings)partijen met hun openheid staan te koketteren, de politie voor de gelegenheid haar schattigste puppies boven haalt, de Israëlische Netta met haar feministische en “body positive” imago de bezetting van de Palestijnen moet “pinkwashen”, en allerlei commerciële instanties met de regenboogkleurtjes te koop lopen.
Een toenemend aantal LGBTQIA+ personen voelt zich niet langer thuis op dergelijke Prides. Deze oorverdovende goednieuwsshow is namelijk niet onze dagelijkse realiteit, die doordrenkt blijft van patriarchale heteronormativiteit en discriminatie op basis van andere delen van onze identiteit (huidskleur, afkomst, geloofsovertuiging, leeftijd, opleiding, klasse, beperking). Een Pride draait niet in de eerste plaats om stemmenronselarij, commerce en toerisme, maar is een evenement waarop de LGBTQIA+ gemeenschappen hun bekommernissen en verwezenlijkingen kunnen uitdrukken op hun eigen manier. In de laatste maanden vonden er daarom onaangevraagde, autonome protesten plaats op de Prides in onder meer Brussel, Berlijn, Portland, Warschau, Tel Aviv, Utrecht, Edmonton, Madrid, Rotterdam, Boston, Brighton, Amsterdam en het voorbije weekend ook in Antwerpen. Eén van de belangrijkste boodschappen: de LGBTQIA+-rechten en -kansen die we verworven hebben, moeten er zijn voor alle LGBTQIA+ personen, en mogen niet gebruikt worden om uitsluiting van anderen te bevorderen of verdoezelen.
Via ‘pinkwashing’ gebeurt dit helaas wel: verschillende partijen en regimes camoufleren de discriminatie tegen bepaalde groepen, door de eigen openheid van geest inzake holebi- en transgenderrechten naar voren te schuiven, en deze mee te vieren op de Prides. Door zich op die manier te profileren, wordt de aandacht afgewend van anderen die nog steeds lijden onder racisme en discriminatie van diezelfde partijen of instellingen. ‘Pinkwashing’ is dus een PR strategie waarvan autoritaire regimes en kapitalistische bedrijven dankbaar gebruik maken om onderdrukking en exploitatie te verdoezelen.
Israël wendt deze tactiek al jarenlang aan om zo hun mensenrechtenschendingen achter een roze waas te verstoppen. Door zich voor te doen als land waar alle LGBTQIA+’s welkom zijn, wordt de publieke perceptie gevormd, zonder veel belang te hechten aan wat er daarnaast gebeurt: de bezetting en kolonisatie van Palestina, en de eerder beperkte veiligheid en acceptatie van LGBTQIA+ personen in Israël. Zo werd de Pride in Tel Aviv al verschillende malen (onder meer dit jaar nog) aangevallen door ultraorthodoxe extremisten en worden Palestijnse LGBTQIA+’s door de Israëlische staatsveiligheid gechanteerd (intel in ruil voor het geheim houden van hun seksuele- of genderoriëntatie).
Netta is de verpersoonlijking van de Israëlische pinkwashingmachine, die zelfs door de Israëlische premier Netanyahu als de ideale ambassadrice is gedoopt. Netta’s propagandamachine is maanden voor Eurovisie begonnen met sociale mediacampagnes via de #metoo beweging. Door haar “body positive” boodschap kon ze eveneens binnensluipen in de LGBTQIA+ gemeenschappen die gevoelig zijn voor thema’s als deze. Zo konden haar verhaal en lied zich, maanden voor het Eurovisiesongfestival, in de hoofden nestelen van specifieke Eurovisie-doelgroepen en zo het idee verspreiden van een erg vrouw- & LGBTQIA+-vriendelijk Israël. Haar aanwezigheid op Pride Night werd zo bijvoorbeeld reeds aangekondigd nog voor ze het Eurovisiesongfestival won.
Ook in België is de pinkwashing tactiek steeds meer in bruik. De regerende partijen laten zich van hun meest inclusieve kant zien, terwijl ze tegelijk gesloten instellingen en woningen bouwen waarin uitgewezen gezinnen worden vastgezet, via vrijhandelsakkoorden corrupte regimes en malafide bedrijven vrij spel geven, en een communicatiestijl van verwijten, zelfbeklag en opschepperij cultiveren. Op de kap van de LGBTQIA+ gemeenschappen wordt een #loveislove boodschap de wereld in gestuurd, al blijkt dit in de praktijk enkel gericht te zijn op de welgestelde burger en het eigen electoraat. Legitiem protest wordt door de meerderheidspartijen en media weggefilterd in gepolariseerde, sensatiebeluste berichtgeving, waardoor intersectionele solidariteit met andere onderdrukte groepen steeds moeilijker wordt.
Als activisten die strijden tegen onderdrukking, homo- & transfobie en racisme en opkomen voor gelijke rechten en kansen, vinden we de komst van Netta op de Pride Night erg misplaatst en getuigen van weinig bereidheid te werken aan een inclusieve, coöperatieve samenleving. Door bedrijven, banken, politieke partijen en politie op te nemen in de parade, wordt de illusie gecreëerd dat iedereen welkom is, terwijl dat in de praktijk niet het geval is. Entiteiten die anderen uitsluiten of uitbuiten, hebben ons inziens geen plaats in een parade die inclusiviteit en samenwerking in het vaandel draagt.
De organisatoren van de Prides hebben hier een belangrijke verantwoordelijkheid. Zij moeten garanderen dat Prides plaatsen zijn waarin ieders identiteit veelvuldig aanwezig kan zijn, waar vieren en protesteren hand in hand gaan, waar pinkwashing actief geweerd wordt, en waar solidariteit meer inhoudt dan rechten voor autochtone, welgestelde LGBTQIA+’s. Dat is waar de toekomst van de Prides ligt: “Queer solidarity, not rainbow capitalism!”
