De vergiftiging van de rus Alexei Navalny heeft de gemoederen in het Westen opgeschrikt. Temeer daar Navalny past in een langere rij: de poging tot vergiftiging van Sergei Skripal en zijn dochter in 2018, de moord op Boris Nemtsov in 2015 en de vergiftiging met Polonium van Alexander Litvinenko en de moord op Anna Politkovskaja in 2006.
Een staat die politieke dissidenten liquideert; het is een huiveringwekkend gegeven dat ver af staat van onze eigen leefwereld.
Minder bekend is dat de staat Israël al sinds de tweede wereldoorlog een geschiedenis heeft van liquidaties. De Israëlische journalist Ronen Bergman, schreef met Rise and Kill first, 2018, een vuistdik werk over Israëlische liquidaties sinds de tweede wereldoorlog. Hij beweert dat de staat Israël meer moorden op zijn geweten heeft dan enig ander land in de Westerse wereld.
Bergman interviewde meer dan 1000 mensen uit de politiek en de inlichtingendiensten. Velen wilden vertellen wat zij wisten. ‘In andere landen zou men misschien beschaamd zijn. Israëliërs zijn echter trots op wat ze gedaan hebben voor hun land.’
Daarnaast bestudeerde hij duizenden documenten.
Wat betreft de meer recente geschiedenis lezen we in het boek over de moord op de invalide Sheikh Yassin in Gaza in maart 2004.
De Palestijnse leider Jasser Arrafat stierf onder verdachte omstandigheden in november 2004. Een onderzoek wees uit dat de radioactieve stof polonium op zijn lichaam werd gevonden. Deze stof is niet te bemachtigen door een willekeurige criminele bende. Alleen regeringsleiders kunnen via de geheime dienst aan dergelijk materiaal komen.
Het boek van Bergman is in veel opzichten onthullend, maar hier is Bergman opmerkelijk terughoudend: ‘Ik kan hier niet over schrijven… De militaire sensor in Israël verbiedt mij dit onderwerp in discussie te brengen.’
Bergman stelt dat de vele zelfmoordaanslagen tijdens de Tweede Intifada ophielden nadat sleutelfiguren gericht werden geliquideerd.
Belangwekkend is ook wat geschreven wordt over de Iraanse pogingen om een nucleair wapen te ontwikkelen (562). Er ontstaat het plan om door gerichte liquidaties op wetenschappers het project zo tegen te werken dat vaste medewerkers er niet meer in betrokken wilden zijn. Zo geschiedde. Na verschillende liquidaties was het animo voor het project danig gezakt. Toen Obama begon te onderhandelen met Iran, hield Israël op met moorden om het politieke proces niet te verstoren.
Veel Israëlische liquidaties waren succesvol, omdat ze in de media onder de radar bleven. Dat was niet het geval met de moord op Mahmoud al Mabhouh in een hotel in Dubai in 2010. Het was zonneklaar dat dit het werk was van de Mossad en er was diplomatiek grote verontwaardiging omdat er met vervalste buitenlandse paspoorten was gewerkt.
Ronen Bergman, Rise and kill first, John Murray publishers, 2019
