In oktober 2020 behaalde Moustafa El Baba (geboren in Gaza in 1967) een doctoraat in ingenieurwetenschappen aan de Vrije Universiteit van Brussel over het ‘duurzame gebruik van waterbronnen en het beheer van afval in de Gazastrook’.
Het proefschrift bevat twee hoofdstukken over de opslag van afval in de Gazastrook – zoals bekend een overbevolkt gebied. Op grond van een analyse van de grond, de afstand tot het grondwater, de hoeveelheid regen en andere criteria komt de studie tot de conclusie dat 5,5% van de oppervlakte van de Gazastrook geschikt is als stortplaats van huishoudelijk afval. Het door El Baba geformuleerde advies werd door betrokken instanties in de Gazastrook aanvaard en zal in de toekomst uitgevoerd worden.
Het tweede gedeelte van het proefschrift gaat over de kwaliteit van het grondwater. 97% van het grondwater in de Gazastrook is ongeschikt voor menselijke consumptie. De oorzaak hiervan is dat het zeewater binnendringt in het zoetwaterreservoir onder de Gazastrook, wat blijkt uit een verhoogde hoeveelheid sodiumchloride. Van 2009 tot 2014 was er een toename van zeewater van 1% per jaar.
De tweede oorzaak is de verhoogde hoeveelheid nitraat in het grondwater. Dit wordt veroorzaakt door kunstmest.
Een belangrijk probleem is dat 2 miljoen inwoners op zo’n klein stukje grond te veel grondwater naar boven pompen (overextractie). Daarnaast laat Israël zoals bekend te weinig brandstof toe in de Gazastrook. Dat resulteert in 8 uur elektriciteit per dag en bijvoorbeeld een slecht functionerende behandeling van rioolwater.
Hoe bent u in België verzeild geraakt?
Ik was begonnen met een doctoraatstudie aan de VUB toen in 2008 de eerste Gaza-oorlog uitbrakMijn vrouw en de kinderen konden komen in het kader van gezinshereniging.
Kunt u wat vertellen over de problemen die u ondervond bij het onderzoek van uw proefschrift?
Een groot probleem is het krijgen van betrouwbare monsters. We kunnen niet overal monsters nemen. Als je in de buurt komt van de zogenaamde veiligheidszone kun je doodgeschoten worden, ook al heb je een officiële vergunning.
Verder is de grens naar Egypte niet altijd open. Dan moet je maanden wachten totdat je weer terug mag naar België.
Bovendien weigert Israël de toegang van experts in de Gazastrook.
In België wordt het restafval verbrand met een opbrengst in de vorm van elektriciteit. Waarom is er niet een dergelijke toepassing in de Gazastrook?
Het probleem is dat in de Gazastrook het afval niet gescheiden wordt. Als het ongesorteerde afval verbrand zou worden zou dat veel milieuvervuiling veroorzaken. De stort van het afval vindt nu plaats in de vorm van een berg. Later worden op de stortplaatsen recreatiegebieden aangelegd, maar omdat de terreinen vlak bij de grens met Israël liggen, is er geen toegang voor een groot publiek.
Wat mij verbaast is dat u niet zegt dat Israël, door op grote schaal grondwater aan de noordkant van de Gazastrook op te pompen, een belangrijk aandeel heeft in de waterproblematiek van de Gazastrook.
Dat is inderdaad juist. Mijn hoogleraren wilden echter niet dat er te nadrukkelijk politieke aangelegenheden in het proefschrift aan de orde kwamen.
Verder heeft u mij verteld dat Israël in de Gazastrook een riolering heeft aangelegd, waarvan ze wisten dat die het grondwater zou verknoeien.
Ook dat is juist. Er zijn plannen om deze riolering af te sluiten en elders een goedwerkende riolering aan te leggen. Maar Israël houdt dit al twintig jaar tegen. De door Israël aangelegde riolering ligt boven op een grote zoetwaterbron.
Er is eerder achteruitgang dan vooruitgang in de Gazastrook. Zijn er projecten van de internationale gemeenschap die hoopgevend zijn?
Drie jaar geleden begon de EU met een studie naar een ontziltingsinstallatie van zeewater, maar de plannen zijn nog niet uitgevoerd.
UNWRA doet heel veel voor de Gazastrook: scholen, klinieken. Maar de Gazastrook moet onafhankelijk worden en open grenzen hebben.
Wat zijn uw verdere toekomstplannen?
Ik ben op zoek naar een geschikte baan. Tegelijk hoop ik een postdoc te krijgen in onderzoek.
myelbaba@googlemail.com
afbeelding met dank aan Palestinian Eve Network
